روند نزولی بازار سرمایه ادامه‌دار شده

حرکت بورس تهران بر مدار صبر و انتظار

کیمیا بامدادیان ـ گروه اقتصاد: بورس تهران در سومین ماه پاییز نیز 

روند کم‌رمق و بی‌جان خود ادامه داد. به این ترتیب روند نزولی و رکودی بورس تهران که از دی ۹۲ آغاز شده، با ادامه افت قیمت سهام شرکت‌ها و از بین رفتن سرمایه سهامداران وارد ماه بیست و سوم شد.

در حالی ابهام‌های اقتصادی و سیاسی و اتخاذ برخی تصمیم‌ها ازجمله افزایش نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی موجب روشن‌شدن جرقه نزول بورس شد که درحال‌حاضر ادامه رکود اقتصادی، کمبود نقدینگی، کاهش قیمت‌های جهانی و برخی سیاست‌ها درباره صنایع و همچنین نرخ سود سپرده بانکی نیز موجب تشدید و طولانی‌شدن روند فعلی و بی‌اعتمادی به بازار سرمایه شده است. 
 از سوی دیگر کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با نبود تحرکات اقتصادی، وضعیت نامناسب شرکت‌ها و صنایع بورسی گزارش‌های ۹ماهه شرکت‌ها نیز مانند سایر گزارش‌های میان‌دوره‌ای نامطلوب باشد و روند بازار سرمایه کشور به دلیل در پیش بودن ارائه لایحه بودجه ۹۵ و همچنین انتخابات مجلس شورای اسلامی بر مدار صبر و انتظار پیش رود و بورس تهران افزایش یا کاهش شدیدی را تا پایان سال تجربه نکند.
مزمن شدن رکود
کارشناسان معتقدند افت‌های ادامه‌دار بازار سرمایه به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. به طوری که فرهاد رمضان، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت‌وگو باصمت با اشاره به اینکه ریزش بورس تهران از طریق بخش‌های عرضه و تقاضا اتفاق می‌افتد، اظهار کرد: بورس تهران تنها به وسیله یک عامل، روند نزولی خود را آغاز نکرده و عوامل بسیاری در تداوم این روند نزولی که این روزها دامن بازار سرمایه را گرفته، دخیل بوده است. 
وی یکی از دلایل رکود بورس را سیاست‌های انقباضی دانست و گفت: درحال‌حاضر همه بازارهای فعال در اقتصاد ازجمله بازار سرمایه در رکود عمیقی فرو رفته‌اند و همچنین قدرت خرید مردم کاهش بسیاری داشته است. از سوی دیگر به‌دلیل اجرای این سیاست‌ها، بسیاری از محصولات شرکت‌های تولیدی به فروش نرفته و انباشته شده که موجب کاهش سودآوری شرکت‌های بورسی و مزمن شدن رکود در این بازار شده است. 
رمضان با اشاره به اینکه اکنون فعالان بازار سرمایه در انتظار حمایت‌های جدی از این بازار هستند، گفت: بخشی از رکود بورس تهران ناشی از این انتظارها است. بنابراین باید تیم اقتصادی دولت سیاست‌های مناسبی را در حوزه‌های بانکداری و صنایع مختلف اتخاذ کنند تا این بازار روند صعودی خود را آغاز کند. 
وی بخشی از رکود حاکم بر بازار سرمایه را از سوی طرف تقاضا خواند و اظهار کرد: درحال‌حاضر بسیاری از افراد می‌خواهند در بورس تهران سرمایه‌گذاری کنند اما منتظر چگونگی اجرایی شدن برجام هستند تا پس از مشخص‌شدن سیاست‌های پولی و بانکی و همچنین روان‌شدن مبادلات پولی میان ایران و دیگر کشورها نقدینگی خود را به این بازار وارد کنند. رمضان با اشاره به اینکه آثار رفع تحریم‌ها زمانبر خواهد بود، گفت: نمی‌توان انتظار داشت صنایع و بنگاه‌های اقتصادی فعال در همه بازارها به یکباره سودآور شوند، بلکه زمان بیشتری نیاز است تا ابتدا گشایش‌های بانکی و همچنین تسهیل در مبادلات مالی در کشور اتفاق بیفتد و سپس آثار کاهش قیمت تمام‌شده بنگاه‌ها در گزارش‌های شرکت‌ها نمایان شود.
معاملات بی‌رمق
در این‌باره مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کشوری نیز معتقد است، معاملات بورس اوراق بهادار همچنان با وضعیتی بی‌رمق و شکننده ادامه دارد که این امر معلول علل مختلفی است. 
محمد صابونچی در گفت‌وگو باصمت به گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌ها به‌عنوان یکی از عوامل رکودی بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: اگرچه ارائه عملکردی نامطلوب در گزارش‌های ۶ماهه شرکت‌ها پیش‌بینی می‌شد ولی برخی از گزارش‌های ارسالی به کدال بیش از آنچه مورد انتظار تحلیلگران بود، وضعیت نامناسب شرکت‌ها را به تصویر کشید که به نظر می‌رسد در گزارش‌های ۹ماهه نیز این روند ادامه یافته و بهبود قابل توجهی در عملکرد پیش‌رو مشاهده نشود. وی با اشاره به اینکه امید به افزایش سودآوری شرکت‌ها در کوتاه‌مدت به‌طور تقریبی رنگ باخته است، گفت: افزایش قیمت‌ها و رشد شاخص تنها با افزایش پی برای (P/E) امکان‌پذیر است که این امر نیز تابع کاهش نرخ سود بدون ریسک است، بدین معنا که با کاهش نرخ سود، سرمایه‌گذاران حاضر خواهند بود قیمت بیشتری را برای سهام شرکت‌ها (با فرض ثبات و کاهش نیافتن سودآوری) بپردازند. صابونچی در ادامه بیان کرد: اگرچه در ماه‌های قبل، امید زیادی به کاهش نرخ سود وجود داشت ولی در برهه فعلی و باتوجه به افسارگسیخته شدن نسبی قیمت ارز در زمان محدود، مشخص نشدن تکلیف موسسه‌های مالی و اعتباری غیرمجاز و نیز برخی مشکلات ترازنامه‌ای بانک‌ها، اجرایی شدن این موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. 
وی با اشاره به اینکه ادامه یافتن معاملات بلوکی به منظور نگه داشتن کاذب شاخص کل نیز سبب شده کاهش بسیار زیاد حجم واقعی معاملات و به‌تبع آن کاهش قیمت بیشتر سهام حاضر در بورس چنان که باید به مسئولان منعکس نشود، بیان کرد: این امر منجر به کاهش هرچه بیشتر اعتماد سرمایه‌گذاران باقیمانده در بازار و کاهش امید آنها به چاره‌اندیشی واقعی از سوی مسئولان شده به طوری‌که دلسردی بین وفاداران قدیمی بازار سرمایه نیز کاملا مشهود است.

صابونچی پییش‌بینی کرد باتوجه به کاهش شدید قیمت فلزات،نفت و محصولات پتروشیمی نمی‌توان امیدی به افزایش سودآوری شرکت‌ها از جنبه افزایش دلاری قیمت‌ها داشت، ازاین‌رو شرکت‌ها باید تمرکز خود را بر افزایش مقداری فروش و کاهش هزینه‌ها قرار دهند. 
 وی با اشاره به اینکه افزایش مقداری فروش نیازمند تولید محصولات با تقاضای بالاتر در دو سطح محلی و جهانی و نیز بازاریابی با روش‌های غیرسنتی و به‌روز است، گفت: کاهش هزینه‌ها باید با صرفه‌جویی و نظارت ویژه بر موارد اتلاف‌کننده منابع، آموزش نیروی انسانی و بهره‌وری هرچه بیشتر از نیروی کار و سایر منابع در دسترس انجام شود. 
صابونچی با اشاره به اینکه افزایش مقداری فروش و کاهش هزینه‌ها نیازمند مطالعه و بررسی دقیق و بکارگیری نیروهای زبده است که به نظر نمی‌رسد در مدت باقیمانده تا پایان امسال به نتایج مناسبی برسد، اظهار کرد: تنها امید بازار سرمایه در کوتاه‌مدت متکی بر کاهش نرخ سود و در نتیجه بالا رفتن نسبت پی برای و نیز افزایش نرخ برابری دلار به ریال و به‌تبع آن افزایش ریالی فروش با فرض ثبات یا افزایش اندک بهای تمام شده خواهد بود که این رشد ظاهری نیز همچون گذشته سبب فشار مضاعف بر زندگی قشر متوسط و ضعیف خواهد شد. 
وی در ادامه بیان کرد: برای خروج از این حلقه تورمی باید استفاده از نیروهای متخصص واقعی، بهره‌وری و کاهش شدید هزینه‌ها، کاهش نرخ سود بانکی و حمایت از تولید، به‌ویژه در بخش‌های دارای مزیت نسبی با قابلیت رقابت منطقه‌ای و جهانی، مد نظر قرار گرفته و برای همیشه از سیاست‌های مقطعی که اغلب دارای اثرات سطحی زودگذر هستند اجتناب شود.