بهره‌وری تعریف‌های متعددی دارد اما همه آنها به طور تقریبی بر یک موضوع دلالت دارند. نخستین‌بار لغت «بهره‌وری» توسط فردی به نام «کوئیزنی» در سال ۱۷۷۶م استفاده شد.
بیش از یک قرن بعد یعنی در سال ۱۸۳۳م فردی به اسم «لیترِ» بهره‌وری را «قدرت و توانایی تولید کردن» تعریف کرد. اوایل سال‌های ۱۹۰۰م فردریک ونیسلو، تیلور و فرانک و لیلیان گیلبریث به منظور افزایش کارآیی کارگران، درباره تقسیم کار، بهبود روش‌ها و تعیین زمان استاندارد، مطالعاتی را انجام دادند. اما واژه‌ای که به‌تدریج جنبه عمومی‌تر و کلی‌تر پیدا کرد و در ادبیات مدیریت رایج شد «بهره‌وری» بود که در سال ۱۹۵۰ م سازمان همکاری اقتصادی اروپا به‌طور رسمی بهره‌وری را چنین تعریف کرد: بهره‌وری حاصل کسری است که از تقسیم مقدار یا ارزش محصول بر مقدار یا ارزش یکی از عوامل تولید به‌دست می‌آید. بدین لحاظ می‌توان از بهره‌وری سرمایه، مواد اولیه و نیروی کار صحبت کرد. به استفاده بهینه از منابع (اعم از نیروی کار، سرمایه، زمین، مواد، انرژی، ماشین‌آلات، ابزار و تجهیزات و اطلاعات) در فرآیند تولید کالاها و ارائه خدمات بهره‌وری می‌گویند. به عبارت دیگر بهره‌وری را می‌توان به استفاده بهینه از منابع در جهت دستیابی به اهداف سازمان نیز قلمداد کرد. بهره‌وری در هر سازمانی بر محورهای افزایش درآمد، کاهش هزینه‌های اضافی و حفظ و ارتقای سطح رضایتمندی استوار است. بهره‌وری مفهومی جامع دارد و به معنای کارآیی و اثربخشی است که درواقع نگرشی واقع‌گرایانه به کار و زندگی و فرهنگ است که در آن انسان با فکر و هوشمندی، فعالیت‌هایش را با ارزش‌ها و واقعیت‌ها منطبق می‌کند تا بهترین نتیجه را در جهت اهداف مادی و معنوی حاصل کند. نسبت تولید کالاها یا خدمات نهایی به منابع به کار رفته در آن را کارآیی می‌گویند اما باید گفت که کارآیی تنها به افزایش کمی تولید یا عملکرد توجه دارد. با این حال، این مفهوم از بهره‌وری و شیوه اندازه‌گیری، میزان دستیابی به اهداف مطلوب یا مورد نظر را اندازه نمی‌گیرد. اثربخشی برخلاف کارآیی روشی است که چگونگی تحقق اهداف را مورد سنجش قرار می‌دهد. این مقیاس، اثرات برنامه را بر جامعه کمی کرده و مشخص می‌کند که آیا برنامه از نهادها یا منابع مناسبی برای دستیابی به اهداف استفاده بهینه کرده یا خیر. با توجه به تعاریف گفته‌شده می‌توان گفت که بهره‌وری درواقع معیاری است که میزان تحقق اهداف و نتایج مورد انتظار، چگونگی استفاده کارا از منابع جهت تولید کالا یا ارائه خدمات و مقایسه آنچه به‌دست آمده با آنچه امکان داشته است را اندازه‌گیری می‌کند.